Dubbelzien (diplopie): Oorzaken en behandeling
Medische review door Lucie Macháčková, Brno Optics Winkelmanager, op 22. 08. 2023. Geschreven door Lentiamo
Inhoudsopgave
Heb je wel eens twee beelden gezien terwijl er eigenlijk maar één zou moeten zijn? Diplopie, ook wel dubbelzien genoemd, zorgt ervoor dat de hersenen een dubbel beeld van één object waarnemen. Het kan een tijdelijk probleem zijn of een indicatie van een ernstige gezondheidstoestand. Als je weet wat het is en wanneer je medische hulp moet zoeken, kun je veilig en gezond blijven.
De opticiens van Lentiamo geven hier een definitie van deze aandoening, leggen de variaties uit en geven een opsomming van mogelijke oorzaken. Laten we eens kijken!
Wat is dubbelzien?
Dubbelzien is een aandoening waarbij iemand twee beelden van één object ziet. Deze beelden kunnen naast elkaar, over elkaar of onder een hoek verschijnen. Het kan het gevolg zijn van tijdelijke factoren of verschillende onderliggende oorzaken, zoals problemen met de spieren die de oogbeweging controleren, zenuwbeschadiging of problemen met het hoornvlies, de lens of het netvlies.
Het kan leiden tot ongemak, verwarring en problemen met dagelijkse activiteiten zoals lezen, autorijden en lopen. Het is essentieel om medische hulp te zoeken als je dubbele beelden ziet, omdat het een teken kan zijn van een ernstig gezondheidsprobleem zoals een beroerte of ziekte.
Hoe ziet dubbelzien eruit?
Bij dubbelzien wordt een enkel voorwerp weergegeven als twee beelden die naast elkaar, boven of onder of diagonaal van elkaar staan. De beelden overlappen elkaar meestal en zijn zelden volledig gescheiden. Het secundaire beeld is meestal waziger of vager dan het "hoofdbeeld".
Soorten dubbelzien
Er zijn twee hoofdtypen van dubbelzien: monoculair en binoculair. Bij monoculaire diplopie wordt het beeld naast elkaar verdubbeld. Binoculaire diplopie kan zich op drie manieren voordoen: horizontaal, verticaal of schuin.
Monoculair dubbelzien
Bij monoculaire diplopie verschijnen twee beelden in slechts één oog. Het wordt veroorzaakt door een probleem in het oog zelf, zoals staar, astigmatisme of droge ogen. Een onjuiste brilreceptuur kan ook leiden tot dit type diplopie.
Monocular double vision
Bij monoculaire diplopie kun je merken dat het hoofdbeeld helderder lijkt dan het wazigere, secundaire beeld. Dit wordt ook wel een "spookbeeld" genoemd.
De symptomen van wazigheid beperken zich meestal tot één oog.
Binoculair dubbelzien
Meestal hebben mensen last van binoculaire diplopie en zien ze twee beelden wanneer beide ogen open zijn. Omdat het beide ogen betreft, betekent het meestal dat de ogen niet goed samenwerken. Dit type lost zichzelf op wanneer een van beide ogen wordt gesloten. Het kan verschillende oorzaken hebben, zoals strabisme (ogen die niet in dezelfde richting wijzen) of zenuwbeschadiging.
Binoculair dubbelzien manifesteert zich visueel meestal op drie verschillende manieren: horizontaal, verticaal of schuin, zoals hieronder afgebeeld.
Horizontaal dubbelzien
Bij horizontale diplopie ziet iemand twee beelden naast elkaar, waarbij het ene beeld links of rechts van het andere verschijnt.
Beide beelden kunnen wazig lijken bij het horizontale binoculaire type.
Verticaal dubbelzien
Bij verticale diplopie ziet iemand twee beelden op elkaar gestapeld. Het ene beeld verschijnt boven of onder het andere.
Dubbelzien schuin
Bij schuine diplopie verschijnt een tweede beeld diagonaal, of onder een hoek, ten opzichte van het andere. Dit type diplopie komt minder vaak voor dan horizontale en verticale diplopie, maar komt wel voor.
Tijdelijk dubbel zicht
Er is sprake van tijdelijke diplopie als iemand gedurende een korte periode dubbel ziet, die meestal maar een paar minuten duren. Dit kan worden veroorzaakt door verschillende factoren zoals stress, vermoeidheid of zelfs alcoholgebruik.
Dubbelzien dat komt en gaat kan worden veroorzaakt door een aanhoudend probleem. Hoornvlies- of lensproblemen, migraine, bijwerkingen van medicijnen, ziekten en scheve ogen kunnen allemaal leiden tot dit type zichtprobleem dat van tijd tot tijd opduikt.
Hoewel het over het algemeen geen reden tot bezorgdheid is, kunnen tijdelijke dubbele beelden een symptoom zijn van een ernstigere medische aandoening of gebeurtenis. Plotseling optredende zichtproblemen mogen nooit worden genegeerd. Zoek onmiddellijk medische hulp bij plotselinge veranderingen in het gezichtsvermogen om mogelijk levensbedreigende gezondheidsproblemen uit te sluiten.
Wat veroorzaakt dubbelzien?
Volgens Stanford Health Care kunnen verschillende aandoeningen dubbelzien veroorzaken. Problemen met het hoornvlies of de lens, spier- of zenuwproblemen die de oogfunctie en -beweging regelen, of problemen in de hersenen kunnen leiden tot diplopie. Sommige oorzaken kunnen klein zijn, zoals astigmatisme, of levensbedreigend, zoals een aneurysma of beroerte.1
Het probleem kan tijdelijk en behandelbaar zijn, of veroorzaakt worden door een ernstiger, onderliggend probleem. Omgevingsfactoren kunnen ook op verschillende momenten verdubbeling van beelden veroorzaken. Verschillende delen van het oog en de omringende structuren kunnen ook de oorzaak zijn. Daarnaast kunnen aanhoudende gezondheidsproblemen of ziekten tijdelijke of aanhoudende problemen veroorzaken.
Tijdelijke oorzaken
Tijdelijke oorzaken van dubbele beelden zijn vaak gerelateerd aan leefstijlfactoren of omgevingsstimuli, zoals alcohol- of drugsgebruik, vermoeidheid of oogvermoeidheid. These causes usually resolve on their own once the causing factor is addressed. Low blood pressure or standing up too quickly might briefly affect vision in some people.
Behandelbare oorzaken
Behandelbare oorzaken van dubbele beelden hebben meestal te maken met refractiefouten zoals bijziendheid en verziendheid, of astigmatisme. Droge-ogensyndroom, oogspierzwakte of verkeerde uitlijning, staar of hoornvliesafwijkingen kunnen ook veranderingen in het gezichtsvermogen veroorzaken.
Als je migraine hebt, kun je tijdens een migraine last hebben van visuele stoornissen, zoals verdubbelde beelden. Deze oorzaken kunnen vaak worden behandeld met niet-invasieve methoden zoals corrigerende lenzen, oogoefeningen of medicatie.
Onderliggende oorzaken
Onderliggende problemen die te maken hebben met spieren, zenuwen of de hersenen kunnen de functies en bewegingen van het oog beïnvloeden, wat kan resulteren in dubbele beelden. Deze oorzaken kunnen ernstig zijn en verband houden met diabetes, hoge bloeddruk, schildklieraandoeningen, infecties, auto-immuunziekten of neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose, een beroerte of een hersentumor.
Enkele andere ziekten waarvan bekend is dat ze dubbele beelden veroorzaken, zijn de ziekte van Graves, myasthenia gravis en het Guillain-Barre-syndroom..2
Symptomen van dubbelzien
- Twee beelden van één object zien
- Hoofdpijn
- Hangende oogleden
- Verkeerd uitgelijnde, "dwalende" of gekruiste ogen
- Misselijkheid of duizeligheid
- Pijn in de ogen
Wanneer moet je medische hulp zoeken?
Zoek onmiddellijk medische hulp als je plotseling dubbel ziet of als het gepaard gaat met verwarring, onduidelijke spraak, pijn, duizeligheid of zwakte. Dubbel zien kan wijzen op een acuut medisch probleem zoals een aneurysma of beroerte.
Raadpleeg uw oogspecialist als u last hebt van terugkerende zichtproblemen die resulteren in dubbele beelden. Noteer wanneer en hoe lang het aanhoudt om uw specialist te helpen de oorzaak vast te stellen.
Diagnose dubbelzien
Een oogspecialist zal meestal een grondig oogonderzoek uitvoeren om de oorzaak van dubbelzien vast te stellen. Het onderzoek kan bestaan uit een gezichtsscherpte, metingen van de oogafstelling, een spleetlamponderzoek om de voorkant van het oog te beoordelen en een oogvergrotend onderzoek om de achterkant van het oog te controleren..
Ze kunnen ook aanvullende tests uitvoeren, zoals een omslagtest of een prismatest, om de mate en de oorzaak vast te stellen. Ze kunnen je doorverwijzen naar een andere arts afhankelijk van de onderliggende oorzaak of als ze vermoeden dat een dringende medische evaluatie nodig is.
Hoewel diplopie van invloed is op het gezichtsvermogen, is een oogzorgspecialist misschien niet de specialist die het kan behandelen. Als u bijvoorbeeld vermoedt dat een voorgeschreven medicijn heeft geleid tot problemen met uw gezichtsvermogen, kunt u waarschijnlijk het beste contact opnemen met de specialist die het medicijn heeft voorgeschreven.
Controleer of je dubbel ziet
Diplopie kan ervoor zorgen dat je je gezichtsvermogen moet aanpassen in een poging om beelden in je gezichtsveld op één lijn te krijgen.
Als iemand dubbel ziet, zou dat kunnen:
- één oog sluiten of bedekken.
- hun hoofd in verschillende hoeken kantelen of draaien.
- voortdurend met hun ogen knijpen of zich vernauwen.
Standaard visie
Dubbelzien kan eenvoudigweg worden vergeleken met een standaardbeeld.
Iemand die geen zichtproblemen heeft, zou één duidelijk beeld zien, zoals hier afgebeeld.
Hoe wordt dubbelzien behandeld?
Afhankelijk van de oorzaak kan het worden behandeld met contactlenzen of een bril op sterkte. Eenvoudige oogoefeningen of een ooglapje kunnen ook als behandeling worden gebruikt.
In sommige gevallen kan een oogoperatie nodig zijn voor correctie. Afhankelijk van de oorzaak zal uw oogspecialist bepalen wat de beste behandeling is.
Is dubbelzien ernstig?
Dubbele afbeeldingen zijn meestal niet ernstig en kunnen behandeld worden. Het kan echter ook wijzen op een meer direct probleem. Het is belangrijk om een oogspecialist te raadplegen als je last hebt van dubbele beelden, zelfs met tussenpozen.
Preventie van dubbelzien
De mogelijkheid om beeldverdubbeling te voorkomen hangt af van de oorzaak. In veel gevallen kan het effectief worden voorkomen met niet-invasieve methoden zoals oogoefeningen of corrigerende brillen. Met de juiste zorg en management kan het vaak succesvol worden aangepakt.
Regelmatig een oogonderzoeken doen is een belangrijke preventieve maatregel om ervoor te zorgen dat je ogen ook gezond blijven.
Slotgedachten van Lentiamo
Dit soort veranderingen in het gezichtsvermogen kunnen alarmerend zijn. Houd er rekening mee dat het niet altijd een ernstige zaak is. Maar alleen een evaluatie door een specialist kan de oorzaak nauwkeurig vaststellen.
Vergeet niet om onmiddellijk contact op te nemen met een arts in geval van abrupt dubbelzien of andere plotselinge veranderingen in je gezichtsvermogen. We hopen dat deze informatie nuttig is om je te helpen de verschillende soorten diplopie en hun oorzaken te begrijpen.
Bronnen
1. Stanford Health Care, Causes of Double Vision
2. Review of Optometry, Top Causes of Double Vision
